Toekomstbestendig onderwijs

De KU Leuven is een vooruitstrevende universiteit als het gaat om onderwijsinnovatie. Binnen diverse faculteiten lopen projecten om het onderwijs interactiever, aantrekkelijker en toekomstbestendig te maken. In een van die projecten wordt TrainTool ingezet om de communicatietraining in zorgopleidingen naar een hoger plan te tillen. Lotte Cools en Severijn Marynissen zijn intensief betrokken bij dat project. 

ku leuven rond

Lotte Cools is stafmedewerker van het Expertisecentrum onderwijs van de faculteit Geneeskunde. Zij werkt volledig aan het project ‘Virtuele communicatietrainingen in zorgopleidingen’.

Severijn Marynissen is stafmedewerker onderwijsinnovatieprojecten bij de faculteit Bewegings- en revalidatiewetenschappen. Ook hij besteedt veel tijd en aandacht aan onderwijsinnovatieprojecten, tooling en educatieve software.

Te weinig practica

“We zijn bezig met een inhaalslag in bepaalde opleidingen”, gaat Severijn van start. “Bij geneeskunde vindt een grote curriculumhervorming plaats en bij revalidatiewetenschappen zit die er ook aan te komen. We weten dat de vaardigheden om patiëntgesprekken te voeren steeds belangrijker worden voor de studenten die we opleiden. Dit door de toenemende complexiteit in het zorglandschap alsook door de toenemende mondigheid en digitale informatieverzameling bij patiënten.” Toch was er in de opleiding maar weinig ruimte om die vaardigheden te oefenen. Stijgende studentenaantallen maken het er ook niet makkelijker op. “Bij revalidatiewetenschappen zijn er al een tijdje helemaal geen practica rond communicatie. Op een gegeven moment werd er wel geoefend met rollenspellen, maar dat was maar een of twee keer gedurende de hele opleiding. Veel te weinig dus. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een manier om dit op een structurele manier in de hele opleiding op te laten terugkomen.”

 

Studentenaantallen

Niet alleen het groeiende belang van communicatieve vaardigheden speelt een rol, de KU Leuven staat ook voor een praktische uitdaging: het aantal studenten blijft maar toenemen. Lotte: “Bij geneeskunde waren er wel altijd al veel practica, maar met deze studentenaantallen moeten we op zoek naar nieuwe manieren om ondanks deze hoeveelheid studenten nog steeds kwalitatief onderwijs te kunnen bieden.” 

 

Brede toepasbaarheid

De KU Leuven besloot op zoek te gaan naar tooling om het tekort aan oefenmogelijkheden voor studenten weg te nemen. TrainTool viel op door de unieke mogelijkheid voor studenten om hun eigen gedrag te kunnen observeren in de opnames. “Zo krijgen studenten meer zicht op hoe ze zelf communiceren, ook non-verbaal”, zegt Severijn. Ook de brede toepasbaarheid van TrainTool sprong in het oog. Severijn: “De KU Leuven biedt zo veel zorgopleidingen, het zou gek zijn om een tool bij slechts één opleiding te gebruiken, terwijl er eigenlijk wel 8 of 9 zijn waar je het kunt toepassen. Met TrainTool kunnen we met de expertise van een klein team in één keer heel veel opleidingen bedienen.”

TrainTool aan de KU Leuven

Ruim 800 studenten aan de KU Leuven verbeteren hun communicatieve vaardigheden met behulp van TrainTool. Het gaat dan om studenten geneeskunde, revalidatiewetenschappen, kinesitherapie (in Nederland fysiotherapie), logopedie en audiologie, psychologie en pedagogische wetenschappen, pharmacie en biomedische wetenschappen. 

Studenten maken in het programma kennis met verschillende gesprekstechnieken. Ze bekijken video’s over de theorie en voorbeelden van gesprekssituaties. Vervolgens gaan ze zelf oefenen. Ze reageren op een gesprekssituatie en nemen die reactie op video op. Door de video terug te kijken, zien ze wat er goed ging en wat nog beter kan. Ook kunnen ze feedback krijgen op hun video van een medestudent, de docent of AI-coach Alix. 

Hoewel de inzet van TrainTool per opleiding anders is, zijn er twee programma’s met elk hun eigen vaardigheden beschikbaar: 

 

Basiscommunicatie 

  • Gesprek openen
  • Actief luisteren 
  • Vraagstelling
  • Empathisch communiceren
  • Feedback geven & ontvangen

Vervolg: Motiverende gespreksvoering

  • Engageren
  • Focussen
  • Omgaan met behoudtaal
  • Open vragen stellen 
  • Plan vormgeven
  • Reflectief luisteren
  • Samenvatten

In deze vervolgmodules namen we voor iedere opleiding enerzijds standaardrollenspellen op en anderzijds rollenspellen met beroepsspecifieke casuïstiek. Zo krijgt een student kinesitherapie een relevant voorbeeld uit de eigen praktijk voorgeschoteld, net als bijvoorbeeld een student geneeskunde.

KU Leuven 1

Samen met docenten

Om TrainTool in de praktijk te testen, zijn Lotte en Severijn gestart met een pilot met een bestaand programma, dat van de collega’s van de opleiding kinesitherapie aan de Universiteit Antwerpen. Lotte: “Na die eerste pilot hebben we overlegd met docenten van meerdere opleidingen om na te gaan wat zij belangrijk vonden en wat ze nog misten. Vanuit de opleiding geneeskunde kwam de feedback dat er toch echt opleidingsspecifieke casuïstiek nodig was om het te laten slagen.” Severijn gaat verder: “We hebben toen designsessies georganiseerd om samen met docenten tot in detail uit te werken hoe die rollenspellen er uit zouden moeten zien. We hebben gevraagd wat hun huidige lesaanpak is en hoe TrainTool daarop aanvullend en versterkend kan werken.” Vervolgens kon het team met behulp van de goed uitgeruste media-afdeling binnen de KU Leuven zelf de rollenspellen en introductievideo’s opnemen. 

“Als docent moet je goed duidelijk maken wat het doel met de TrainToolmodule is en hoe het in de lessen terugkomt.”

Severijn Marynissen, KU Leuven

KU Leuven 2

Uitleg voor studenten

De integratie met de lesaanpak van de docent is essentieel voor het succes van TrainTool, merken ook Severijn en Lotte. “De meeste docenten kiezen ervoor om studenten x-aantal opdrachten in TrainTool te laten doorlopen voordat ze naar het practicum kunnen komen. Zo zijn ze veel beter voorbereid op de les”, zegt Lotte. Severijn vult aan: “Het is belangrijk dat de docent goed uitlegt wat van de studenten verwacht wordt. Studenten hebben soms een verkeerd beeld bij wat een oefening is. Maar TrainTool is letterlijk wat de naam zegt: een tool om mee te trainen. Het is dus helemaal niet erg als je een opname 3 of 4 keer moet doen. Anderzijds: je hoeft jezelf ook niet meer dan 10 keer op te nemen, dan ben je er veel te lang mee bezig. Als docent moet je goed duidelijk maken wat het doel is en hoe het in de lessen terugkomt. Dat heeft veel invloed op hoe de studenten TrainTool ervaren.” 

 

Doorontwikkeling

Na het ontwikkelen van de verschillende programma’s zijn Lotte en Severijn niet stil blijven staan. Samen met het team van TrainTool hebben ze AI-coach Alix geïmplementeerd. Alix bekijkt de opnames van de studenten en beoordeelt die aan de hand van een vooraf opgesteld model. De studenten krijgen dan direct een automatisch gegenereerd persoonlijk feedbackrapport. “Studenten willen heel graag feedback ontvangen”, zegt Severijn. “In TrainTool heb je natuurlijk de zelf-assessment waarmee ze zelf kunnen beoordelen of ze aan de gestelde criteria voldoen. Naarmate de opleiding vordert, willen studenten ook weten wat hun docent ervan vindt, hoe een professional het beoordeelt. Alix is daarvoor een goed alternatief bij grote groepen studenten.” 

 

Branching roleplays

Het team zet ook de eerste stappen naar de toepassing van branching roleplays: rollenspellen die anders verlopen, afhankelijk van het antwoord van de student. Lotte: “We zijn nog maar net begonnen dus we merken dat er nog wat input nodig is om het systeem te trainen om bepaalde formuleringen beter te herkennen. Studenten geven al wel aan dat ze het fijn vinden om er mee te oefenen. Ze zien het als een synthese-oefening, waarbij ze minder bezig zijn met een bepaald criterium waaraan ze moeten voldoen, maar zelf gaan nadenken over wat ze willen zeggen en welk effect dat heeft.” 

Voorbeeld: uitgangspunt van de branching roleplay

Je hebt een gesprek met een vriend van je, Bart. Hij rookt veel joints, namelijk één tot twee joints per dag. Je besluit met hem hier het gesprek over aan te gaan. Je weet niet hoe hij zelf aankijkt tegen zijn wietgebruik: je weet dus ook niet in welke van de vijf fases van verandering hij zit. 

Ga het gesprek met hem hierover aan. 

Hoe ga je dit doen? Bekijk volgende gespreksopties, kies de voor jou meest passende optie en reageer  binnen de gekozen optie.

  • Optie 1: Vraag of Bart openstaat voor een gesprek.
  • Optie 2: Benoem dat je met Bart in gesprek wil over de gevolgen van joints roken.
KU Leuven 3

Voorsprongfonds: biomedische actoren van de toekomst

De ontwikkeling van deze programma's in TrainTool was een van de vijf voorsprongfondsprojecten van de KU Leuen over biomedische actoren van de toekomst.

Reacties

Dit zeggen de studenten zelf

97% van de studenten is tevreden over het programma.

97%
  • Reviewcijfer: 9
    “Er zijn zeker belangrijke delen naar voren gekomen die ik anders niet had gezegd of had 'genegeerd'. Ook de hulp van Alix als feedback is zeer handig. Ik raad het dus zeker aan.”
  • Reviewcijfer: 9
    “Ik vond het een leuke ervaring die mij echt wel geholpen heeft om beter te leren communiceren in verschillende situaties. ”
  • Reviewcijfer: 9
    “Het was een leuke opdracht met duidelijke instructies, het was zeer leerzaam. Ik vind het leuk om de communicatieve vaardigheden echt te kunnen oefenen. ”
  • Reviewcijfer: 8
    “Het was een leuke opdracht met duidelijke instructies, het was zeer leerzaam. Ik vind het leuk om de communicatieve vaardigheden echt te kunnen oefenen. ”

Meer weten?

Wim Schellekens
Consultant educatie

"We zijn actief op steeds meer hogescholen en universiteiten in Vlaanderen."